Είναι μια όμορφη σχέση αμοιβαιότητας που είναι γνωστή εδώ και 500 χρόνια – αλλά τώρα, για πρώτη φορά, μια ομάδα ερευνητών από UK και Νότιο Αφρική απέδειξαν ότι τα πουλιά-οδηγοί και οι άνθρωποι έχουν μια αμφίδρομη επικοινωνία ώστε να παίρνουν το μεγαλύτερο όφελος από αυτή την συνεργασία τους.

Παρόλο που δεν είναι σπάνιο για εμας να επικοινωνούμε με κατοικίδια πουλιά και άλλα εξημερωμένα ζώα, εν τούτοις είναι απίστευτα σπάνιο για τους ανθρώπους να μπορούν να «μιλάνε» σε άγρια ζώα- και ακόμα πιο σπάνιο εκείνα να μπορούν να τους απαντάνε εθελοντικά.

Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι ότι κανείς δεν έχει εκπαιδεύσει αυτά τα πουλιά. Επιλέγουν να συνεργαστούν με τους ανθρώπου από μόνα τους.

«Το καταπληκτικό στοιχείο για την σχέση πουλιού- οδηγού μελιού και ανθρώπου είναι ότι αφορά ελεύθερα άγρια ζώα που οι επικοινωνίες τους με τους ανθρώπους έχουν πιθανότατα εξελιχθεί μέσα από την φυσική επιλογή, κατά την διάρκεια εκατοντάδων χιλιάδων ετών». Είπε η Claire Spottiswoode, μια ερευνήτρια ειδικευμένη στην συμπεριφορά των πουλιών από τα Πανεπιστήμια του Κέιμπριτζ και του Κέιπ Τάουν.

Το πουλί-οδηγός μελιού (indicator indicator) συναντιέται ευρέως στην υπο-Σαχάρια Αφρική, και αρκετές από τις διάφορες κοινότητες έχουν καταγραφεί να συνεργάζονται με τα άγρια πουλιά για να ψάξουν για κρυμμένες κυψέλες ψηλά στα δέντρα.

Τα πουλιά λατρεύουν να τρώνε τις κερήθρες από τις κυψέλες, αλλά δεν μπορούν να τις ανοίξουν από μόνα τους – και κινδυνεύουν να τα τσιμπήσουν οι μέλισσες. Γι’ αυτό στρατολογούν την βοήθεια των ανθρώπων που διώχνουν τις μέλισσες με καπνό και ανοίγουν τις κυψέλες τους για να πάρουν το μέλι, και αφήνουν πίσω τις κερήθρες για να τις γλεντήσουν τα πουλιά.

Σύμφωνα με προηγούμενες μελέτες, η σχέση δουλεύει αμφίδρομα – μερικές φορές τα πουλιά εντοπίζουν μια κυψέλη από μόνα τους και γρήγορα βρίσκουν κάποιον άνθρωπο εκεί κοντά, χρησιμοποιώντας ένα ειδικό τιτίβισμα για να τα προσέξουν.

Και μερικές φορές ένας κυνηγός μελιού από την φυλή Yao θα ζητήσει την βοήθεια από κάποιο κοντινό πουλί-οδηγό μελιού όταν έχουν διάθεση να βγουν, χρησιμοποιώντας το δικό τους μοναδικό κάλεσμα για να προσελκύσουν κάποιο πρόθυμο πουλί.

Αυτό το ειδικό κάλεσμα, που μπορείτε να το ακούσετε παρακάτω, έχει περάσει από γενεά σε γενεά, και μοιάζει κάπως σαν «μπρρ-χμ»

Παρόλο που αυτή η όμορφη σχέση έχει καταγραφεί πολύ καλά, η Spottiswoode ήθελε να ξεκαθαρίσει μια για πάντα αν οι άνθρωποι και τα πουλιά συνεργάζονταν μεταξύ τους σκόπιμα, και κατά πόσο αυτές οι κραυγές «μπρρ-χμ» που έβγαζαν οι Yao έκαναν πραγματικά κάποια διαφορά.

Για να το πετύχει αυτό, συνεργάστηκε με μέλη της φυλής Yao και τους ζήτησε να πάνε να ψάξουν για μέλι, αλλά να χρησιμοποιήσουν τρία διαφορετικά καλέσματα κάθε φορά: την κραυγή «μπρρ-χμ», μια τυχαία λέξη από την γλώσσα των Yao, ή ένα άσχετο κάλεσμα πουλιού.

Το κάθε ένα από αυτά τα τρία καλέσματα παιζόταν κάθε 7 δευτερόλεπτα από ένα φορητό μεγάφωνο στην ίδια ένταση καθώς οι ανιχνευτές μελιού περιφέρονταν ψάχνοντας για κυψέλες. Και τα αποτελέσματα ήταν συγκλονιστικά.

«Το παραδοσιακό κάλεσμα «μπρρ-χμ» αύξησε την πιθανότητα της καθοδήγησης από οδηγό-πουλί από 33% στο 66%, και η συνολική πιθανότητα να εντοπιστεί μια κυψέλη από το 16% στο 54% σε σύγκριση με τους άλλους ρυθμιστικούς ήχους» είπε η Spottiswoode.

«Με άλλα λόγια, το κάλεσμα «μπρρ-χμ» τριπλασίασε τις πιθανότητες της επιτυχημένης συνεργασίας, αποδίδοντας μέλι για τους ανθρώπους και κερί για το πουλί.»

Στην δημοσιευμένη τους αναφορά στο Science, η Spottiswoode και η ομάδα της συμπεραίνουν ότι αυτή είναι μια σαφής ένδειξη ενσυνείδητης επικοινωνίας ανάμεσα στα πουλιά και τους ανθρώπους-κυνηγούς μελιού.

«Αυτά τα αποτελέσματα δείχνουν ότι ένα άγριο ζώο αποδίδει σωστή έννοια και ανταποκρίνεται κατάλληλα στο ανθρώπινο σήμα επιστράτευσης για συνεργασία προς αναζήτηση τροφής … μια συμπεριφορά που στο παρελθόν είχε συνδεθεί μόνο με τα κατοικίδια ζώα, όπως τα σκυλιά» αναφέρει η ομάδα.

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η μόνη άλλη γνωστή στον κόσμο σχέση συνεργασίας μεταξύ ανθρώπων και αγρίων ζώων είναι αυτή που υπάρχει μεταξύ των ντόπιων ψαράδων και των δελφινιών στην Βραζιλία – όπου υπάρχουν μαρτυρίες για δελφίνια που καλούνται να οδηγήσουν κοπάδια από ψάρια προς τους ψαράδες.

Η Spottiswood συναρπάζεται από την ιδέα να μάθει περισσότερα για το πώς εξελίχθηκε αυτή η σχέση συνεργασίας και πως μεταδίδεται.

Είναι όμως λίγο πολύπλοκο διότι το πουλί-οδηγός μοιάζει με τον κούκο στο ότι αφήνει τα αυγά του στις φωλιές των άλλων πουλιών, και το νεογνό ανατρέφεται από διαφορετικά είδη πουλιών – που αυτό σημαίνει ότι οι γονείς δεν μπορούν να διδάσκουν αυτά τα ειδικά καλέσματα.

Η ανθρώπινη πλευρά της σχέσης είναι λίγο πιο εύκολη – το κάλεσμα «μπρρ-χμ» μεταδίδεται από τους πατεράδες της φυλής Yao από τότε που μπορούν να θυμηθούν.

«Παραδόξως, οι άνθρωποι σε άλλα τμήματα της Αφρικής χρησιμοποιούν διαφορετικούς ήχους για τον ίδιο σκοπό – για παράδειγμα, ο συνάδελφος μας Brian Wood στην εργασία του έχει αποδείξει ότι οι κυνηγοί μελιού hatza στην Τανζανία κάνουν ένα μελωδικό σφύριγμα για να επιστρατεύσουν τα πουλιά-οδηγούς» λέει η Sottiswood.

«Θα θέλαμε πολύ να μάθουμε κατά πόσο τα πουλιά-οδηγοί έχουν μάθει αυτή την παραλλαγή τύπου-γλώσσας σε ανθρώπινα σήματα στην Αφρική, που τους επιτρέπει να αναγνωρίζουν τους καλούς συνεργάτες ανάμεσα στους ντόπιους που ζουν δίπλα τους» πρόσθεσε.

CoffeeSpots.gr
Ιστοσελίδα | Περιοδικό | Ραδιόφωνο
Ομορφότερο | Γρηγορότερο | Μεγαλύτερο